10 kwietnia 2025 roku w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, za pośrednictwem platformy MS Teams, odbyła się konferencja "Równościowa akademia. Wyzwania i sukcesy w realizacji planów równości płci" zorganizowana przez Dział ds. Bezpieczeństwa i Równego Traktowania - Bezpieczni UJ w ramach projektu MINDtheGEPs. Jako przedstawicielka Biura ds. Wartości Akademickich miałam możliwość uczestniczyć w tym wydarzeniu.
Wydarzenie było okazją m.in. do wymiany doświadczeń we wprowadzaniu planów równości płci na polskich uczelniach i w instytucjach badawczych. Szczególną uwagę poświęcono działaniom w zakresie wyrównywania szans w rekrutacji i awansie zawodowym, przeciwdziałania molestowaniu seksualnemu, w zakresie równowagi między pracą zawodową a życiem prywatnym oraz wdrażania intersekcjonalności w dydaktyce.
Program konferencji odwoływał się do wiedzy i doświadczeń nauczycieli_ek akademickich, ekspertów_ek, osób studiujących oraz przedstawicieli_ek różnorodnych organizacji i instytucji, którzy podzielili się swoimi doświadczeniami, przedstawiając studia przypadków oraz omawiając wyzwania i sukcesy związane z uwzględnieniem podejścia intersekcjonalnego w programach, metodach i środowisku nauczania.
W wystąpieniu “Pięć lat jak cała epoka: akademickie Plany Równości Płci w Polsce”, dr Jan Gałkowski z Uniwersytetu Rzeszowskiego, reprezentujący również zarząd Akademickiej Sieci Bezpieczeństwa i Równości ASBiR, omówił proces tworzenia i wdrażania w życie tych ważnych akademickich dokumentów. Zwrócił uwagę na różną jakość Planów Równości Płci na uczelniach oraz trudności we wdrażaniu ich zapisów.
Dr Monika Ryndzionek, ekspertka ds. równości płci w Krajowym Punkcie Kontaktowym ds. Programów Badawczych UE w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, przedstawiła projekt, w którym zaangażowani byli studenci i studentki z Polski, Litwy i Hiszpanii, badający nierówności społeczne w codziennym życiu studentów i studentek. Takie podejście do nauczania (studenci jako badacze, a nie bierni odbiorcy wiedzy) spowodował wzrost refleksyjności, empatii i zrozumienia złożoności problemów. Był to przykład nauki przez działanie, który może być łatwo adaptowalny i skalowalny w innych podmiotach edukacyjnych.
Podczas konferencji absolwentki Uniwersytetu Warszawskiego omówiły sposoby przeciwdziałania przemocy seksualnej na uczelniach wyższych na podstawie wyników ogólnopolskiego badania. Badania objęły 33 uczelnie z całej Polski. Oprócz wielu cennych informacji, w badaniu pojawiły się następujące postulaty:
- lepszy system informacji dla osób studiujących na temat dostępnych środków pomocy;
- szybsze przetwarzanie zgłoszonych przypadków;
- poprawa skuteczności procedury; wprowadzenie formalnego wsparcia dla osób studiujących, tj. podmiotu, który pomagałby im w załatwianiu formalności wymaganych przez uczelnię przy zgłaszaniu przypadku przemocy seksualnej oraz w trakcie trwania procedury;
- odpowiedź na problem bezkarności sprawców przemocy seksualnej na uczelniach, w szczególności poprzez nieuchronność i surowość kar;
- podnoszenie świadomości społeczności uniwersyteckiej na temat przemocy, w tym przemocy seksualnej.
Przedstawicielki Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, na podstawie badań naukowych, dowodziły, że ankiety studenckie są dyskryminującym narzędziem oceny pracowniczej na uczelniach, ponieważ są pełne uprzedzeń wobec grup mniejszościowych i nie mogą być wiarygodną podstawą oceny pracownika uczelni.
Jednak najbardziej zapadło mi w pamięć wystąpienie studentek Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat intersekcjonalności w dydaktyce. Studentki brały udział w międzynarodowym projekcie nterHEd, Intersectionality in Higher Education w ramach Erasmus+ , którego celem było rozwiązanie problemów związanych z inkluzywnością i różnorodnością w instytucjach szkolnictwa wyższego, zaczynając od podejścia intersekcjonalnego.
Intersekcjonalność to podejście teoretyczne i koncepcyjne, które odnosi się do zrozumienia, w jaki sposób wiele osi nierówności (takich jak płeć, orientacja seksualna, różnorodność funkcjonalna, pochodzenie etniczne itp.) oddziałuje na siebie, generując unikalne doświadczenia dyskryminacji i wykluczenia w danym kontekście.
Uczestnicy projektu badali codzienne życie i trudności osób studiujących. Kluczowe obszary, które najgłośniej wybrzmiały podczas pracy warsztatowej przedstawiłam na zdjęciu poniżej. W kontekście tych danych, pokazany przez prelegentki wycinek pamiętnika studenta zmusza do refleksji nad obecną kondycją psychiczną młodzieży studiującej...
